ساز دف 

ساز دف یک ساز کوبه ای پوستی است که توسط انگشتان و بصورت ضربی نواخته می شود. این ساز از ایام قدیم تا بحال، سازی ویژه مراسم عرفانی و مجالس شادی بوده است. در قدیم پوست مورد استفاده دف، پوست آهو بوده است. در گذشته به دف نوازان، جلاجل زن می گفتند. جلاجل سازی بیضی و بزرگ بود که با صدای بلند و حماسی ای که داشت سازی مناسب جنگ بود.

به مرور تمبک به جای این ساز رونق گرفت و دف تبدیل به سازی پر استفاده در موسیقی های بومی مانند موسیقی آذربایجان و کردستان شد. در دهه های اخیر دف و نواختن دف، دوباره رونق پیدا کرده و هنرجویان بسیاری را به خود جذب کرده است. بیژن کامکار در رونق گرفتن این ساز در موسیقی سنتی امروز، نقش قابل توجهی داشته است و مسعود حبیبی نیز تکنیک نوازندگی این ساز را بهبود و اصولی تر کرده است.

دف ساز درامی فریم دار بزرگ است که هم در موسیقی های سنتی و هم پاپ مورد استفاده قرار می گیرد. چارچوب معمولا از چوب سخت با حلقه های فلزی الحاق شده تشکیل شده است و پوسته آن معمولا از پوست بز است. دف بیشتر در خاورمیانه، ایران، مناطق کرد نشین، ارمنستان، افغانستان، ترکیه، تاجیکستان و آذربایجان استفاده می شود و معمولا ساز همراهی کننده خوانندگان و نوازندگان سازهای تمبور، ویولن و سایر سازهای خاورمیانه است. بعضی از این سازها به سنج هایی کوچک نیز مجهز می شوند.